Chắn là gì? Cách chơi dễ đến nổi mà bạn không ngờ đến👻

Chắn là một trong những trò chơi khá khó nhưng lại có sức hấp dẫn riêng.

Nếu bạn đã biết cách chơi chắn thì có lẽ sẽ không thể phủ nhận sự cuốn hút của game đổi thưởng này.

Tuy nhiên chơi chắn khá kén người chơi và luật cũng khá phức tạp.

Bài viết này không chỉ đơn giản giới thiệu về trò chơi chắn mà còn hướng dẫn người chơi cách đánh sao cho hiệu quả nhất.

Chắc chắn bạn sẽ không phải hối tiếc khi bỏ ra 10 phút để đọc những chia sẻ này.

Chắn là gì?

Chắn thường được nhầm với trò chơi tổ tôm nhưng thực tế đây là trò được đơn giản hóa. Trò chơi này được xem là một hình thức đánh bài dân gian của Việt Nam và hiện vẫn được rất nhiều người yêu thích.

Dưới đây chính là những thông tin chi tiết nhất về trò chơi này.

Nguồn gốc của bài chắn

Không ai biết chính xác đánh chắn xuất hiện từ bao giờ và ai đã sáng lập ra. Điều mà chúng ta biết đến chính là trò chơi dân gian này đã được lưu truyền qua rất nhiều thế hệ.

Chắn được cách tân và đơn giản hóa từ trò chơi Tổ tôm – một trong game dân gian của Việt Nam. Có lẽ chính vì thế mà Chắn có nhiều yếu tố truyền thống, mang đậm nét dân tộc và giá trị lịch sử.

Với lối chơi phù hợp và dễ hiểu hơn thì trò này ngày nay được nhiều người lựa chọn để giải trí cũng như đổi thưởng. Hiện tại đánh chắn vẫn duy trì được nét đẹp của mình khi thường xuyên được xuất hiện trong những dịp lễ tết, hội hè, đình đám…

Đặc biệt với sự phát triển của công nghệ cũng như nhu cầu hiện nay thì trò này còn được số hóa và trở thành một trong những game online có nhiều lượt truy cập bậc nhất.

Bộ bài Chắn có bao nhiêu quân?

Chắn được cho là trò chơi có nhiều quân bài và đòi hỏi người tham gia phải có trí nhớ cũng như tư duy tốt.

Một bộ bài chắn hoàn chỉnh có đủ 100 quân và được chia thành 25 loại khác nhau.

Như vậy thì mỗi loại sẽ có 4 quân.

Thực chất đây là các lá bài trong trò Tổ tôm đã được loại đi 20 quân là nhất văn, nhất vạn, nhất sách và thang thang.

Trong bài Chắn có quy tắc gọi tên rất chặt chẽ đó là phần số + phần chữ.

Phần số gồm nhị, tam, tứ, ngũ, lục, thất, bát, cửu.

Phần chữ là văn, vạn, sách. Ghép phần số và chữ với nhau sẽ ra tên của lá bài.

Đặc biệt phần chữ luôn luôn đứng trước và ta có các tên gợi như nhị sách, tam văn…

Theo luật quy định thì bộ bài chắn sẽ có 8 x 3 = 24 quân.

Mỗi quân gồm 4 lá bài giống nhau nên sẽ có 24 x 4 = 96 lá.

Cộng với 4 lá Chi Chi thì vừa đủ 100.

(1) Cách phân biệt phần chữ trong chắn

Nhiều người cho rằng việc nhận diện các quân bài trong chắn quá khó.

Thực tế thì bạn có thể nhận diện nhanh bằng cách thuộc các mặt số trước rồi mới nhận mặt phần chữ.

Dễ nhất chính là theo cách dân gian “Vạn vuông (萬),Văn chéo (文), Sách loằng ngoằng (索)”.

Có thể thấy Vạn có hình vuông chữ điền, Văn gần giống dấu nhân hay nét gạch chéo và Sách thì trừu tượng hơn nên rất dễ phân biệt.

Đây là kinh nghiệm đã được truyền từ rất nhiều đời nay và đã giúp ích cho rất nhiều người chơi nhập môn thành công với đam mê bài chắn.

Lưu ý: Các lá bài Thất và Cửu gần có nét giống nhau nên rất dễ nhầm lẫn. Hãy phân biệt thật kỹ để không đánh sai khi chơi bài.

(2) Nhận diện phần số trong bài chắn

Nếu bạn không biết cách viết các số theo tiếng Hán thì đừng lo, hãy học thuộc các cách dưới đây và áp dụng với bộ bài chắn đang có.

Chỉ cần nhẩm vài lần bạn sẽ thấy cũng không quá khó như bản thân đã lầm tưởng.

• Nhị: 2 nét.
• Tam: 3 nét, gần giống hình chữ nhật.
• Tứ: 4 nét, gần giống hình chữ nhật có bốn góc.
• Ngũ: 5 nét, biểu tượng gần giống với chữ “h”.
• Lục: 6 nét, giống như có 2 chân.
• Thất: 7 nét, cách viết giống chữ “t”.
• Bát: 8 nét, cách viết giống chữ “B”.
• Cửu: 9 nét, có thể nhận ra nếu thấy cách viết gần giống chữ “h” cách điệu.

Đặc biệt trong bộ bài chắn chuẩn sẽ có các quân Chi chi, Cửu vạn, Cửu sách, Bát vạn, Bát sách, tất cả là 20 quân có màu đỏ.

80 quân còn lại có màu đen.

Mặc dù có nhiều quân, sử dụng chữ Hán nhưng nếu học thuộc các mẹo trên thì đảm bảo bạn sẽ nhận mặt từng quân bài chắn không sai chút nào.

Hướng dẫn cách chơi chắn toàn tập cho người mới nhập môn

Đánh bài chắn cũng tuân theo luật lệ vô cùng chặt chẽ.

Cũng như nhiều dạng bài đổi thưởng khác, để chiến thắng thì các bạn cũng cần phải hiểu và áp dụng thành thạo những quy tắc này.

Với hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu sau, chắc chắn các bạn sẽ không còn thấy bỡ ngỡ khi bắt đầu đặt cược.

(1) Cách chia bài chắn

Mỗi ván bài chắn thường được bắt đầu khi có từ 2 – 4 người chơi. Mỗi người chơi sẽ được chia 19 lá bài và số còn lại làm Nọc (đặt giữa chiếu bạc).

Tuy nhiên cách chia bài chắn cũng khá đặc biệt. Với lối chơi truyền thống thì sẽ có tới 2 người chia bài.

Đó có thể là 2 người thua hoặc ù ở ván trước.

Để đảm bảo tính ngẫu nhiên khi chia thì mỗi người này sẽ lấy ½ bộ bài và rải đều (úp mặt) thành 5 phần khác nhau, mỗi phần 19 lá.

Sau khi chia xong sẽ có 10 phần được chia và một số quân thừa.

Một trong 2 người sẽ được chỉ định lấy 5 phần của người thứ nhất gộp vào 5 phần của người thứ hai.

Các lá bài thừa sẽ được sử dụng làm nọc.

(2) Cách chọn nọc, bốc cái bài chắn

Sau khi bài được chia thành 5 phần khác nhau thì sẽ còn thừa 5 lá bài. Các lá này sẽ được người thắng ván trước bỏ vào một phần bài để làm nọc.

Tiếp đó người này sẽ rút ngẫu nhiên 1 quân bài làm nọc.

Bài nọc này được lật ngửa và để vào 1 trong 4 phần bài còn lại và sẽ được gọi là Cái. Bài được chọn là bài cái.

Mục đích của việc xác định bài cái là:

• Ai có bài cái thì đánh đầu tiên.
• Quy định người nào nhận phần bài nào trong ván chơi.

Theo đó người bốc cái là 1, người ngồi gần nhất bên tay phải là 2, tiếp đó là 3, 4.

Trong đánh bài chắn thì sẽ tính chéo cánh lẫn nhau khi có 4 người chơi. Dễ hiểu nhất chính là quy tắc nhị/lục tiến, tứ/bát tụt, tam/thất đối.

Ví dụ: Ta có ABCD là 4 người chơi. Nếu B rút cái được quân tứ văn thì theo cách đếm A sẽ được nhận phần bài cái.

Phần bên phải bài cái được đưa cho B và C. Phần bài bên trái bài cái được đưa cho D. Như vậy thì người “tụt” với B chính là A.

(3) Quy tắc Chắn, Cạ, Ba đầu, Què trong bài chắn

Trong đánh chắn có một vài quy tắc mà nhất định bạn cần phải thuộc nằm lòng. Đó chính là:

• Chắn: Đây là cặp quân bài giống hệt nhau về cả số và chất (ví dụ: hai quân bài Nhị cùng số và cùng chất). Chắn thường được xem là các quân bài mạnh và có giá trị cao trong trò chơi.
• Cạ: Các quân bài cạ là hai quân bài có cùng số, nhưng chúng thuộc vào hai loại chất khác nhau (ví dụ: một quân Nhị văn và một quân Nhị sách). Chúng thường có giá trị trung bình trong trò chơi và có thể sử dụng để tạo ra các liên kết hoặc phần của chuỗi bài.
• Ba đầu: Ba đầu là ba quân bài có cùng số, nhưng chúng thuộc vào ba loại chất khác nhau (ví dụ: một quân tam văn, một quân tam tam vạn, và một quân tam sách). Ba đầu thường có giá trị cao hơn so với cạ và thường được sử dụng để tạo ra các phần tử mạnh trong trò chơi.
• Què: Các quân bài què là các quân bài lẻ không thuộc vào loại chắn, cạ hoặc ba đầu. Chúng thường được xếp ở ngoài cùng của tay người chơi và thường được sử dụng để đánh hoặc ăn vào để tạo ra các liên kết hoặc phần của chuỗi bài. Què thường không có giá trị cao và thường được sử dụng để hoàn thiện các chuỗi bài.

(4) Luật đánh bài chắn

Các quy tắc trong chơi chắn vô cùng chặt chẽ và cũng chính vì thế nên chúng khá dài.

Mặc dù vậy thì luật này cũng rất dễ hiểu và dễ dàng áp dụng.

Người có cái sẽ đánh bài đầu tiên và tiếp đó là người ngồi gần nhất bên tay phải. Đến lượt mình thì mỗi người đều có đầy đủ các quyền là:

• Bốc: Bốc 1 lá trong bài nọc và ngửa lên.
• Ăn: Khi bốc bài và quân bài ngửa dưới chiếu sẽ kết hợp với bài trên tay thành chắn/cạ thì người chơi có thể Ăn.
  • Khi ăn thì lấy lá bài đó về phía mình và rút quân trên tay đặt ngửa lên quân vừa ăn.
  • Nếu bốc nhưng không ăn thì hô “Dưới” để người đi tiếp theo được quyền ăn.
  • Nếu người này không ăn thì họ sẽ tự bốc bài từ Nọc hoặc hô “Dưới” tiếp.
  • Nếu ăn thì người chơi cần phải đánh ra 1 quân bất kỳ.
• Đánh: Lấy quân trên tay đánh ra. Lá bài này được ngửa lên và đặt nghiêng về bên tay phải của người đánh (Cửa).
  • Cửa này nếu ở bên trái thì là cửa trên, bên phải là cửa chì hay cửa dưới.
• Chíu: Chỉ được áp dụng khi trên tay có 3 quân giống nhau và dưới chiếu có một quân như vậy.
  • Chíu khác với ăn thông thường đó là nếu có kết hợp trên thì bài do bất cứ ai ở vị trí nào bốc hoặc đánh thì đều được Chíu dừ chưa đến lượt.
• Ù: Ù là khi tất cả các quân bài trên tay hợp với một quân Nọc tạo thành Chắn/Cạ và không có quân Què nào cả.
  • Trong đó thì phải có ít nhất 6 chắn và Chíu được tính là 2 chắn.
• Ù đè: Cả 2 người chơi cùng chờ Ù một quân. Người được ưu tiên là người ngồi gần nhất bên tay phải người bốc bài.
• Trả cửa: Nếu người chơi nào Chíu khi chưa đến lượt thì phải trả cửa ở vị trí đó.

Người ăn Chíu sẽ đánh 1 quân bài bất kỳ vào cửa vừa ăn và ván bài lại được tiếp tục như bình thường.

Lưu ý: Nếu lấy quân bài ăn cầm lên tay và không hạ cạ xuống chiếu thì phạm luật và gọi là Trái vỉ.

Một số nơi nếu chia bài không có cạ thì người này có thể hạ bài và tính là ù xuông.

Nếu tiếp tục chơi và Ù sau đó thì chỉ tính tiền bằng tám đỏ lèo/ thập thành.

(5) Các quy định về Cước – Xướng

Trong bài Chắn thì quay tắc Cước, Xướng sẽ giúp người chơi biết được cách tạo các kết hợp và chiến thắng. Dưới đây là các quy tắc cụ thể.

Cước

Cước chính là những cách ăn tiền thưởng thêm khi Ù bài. Cước trong bài chắn gồm có:

1. Xuông: Bài Ù thông thường.

2. Thông: Nếu liên tục Ù Xướng đúng, Treo tranh thì được hô Thông cước ở ván sau.

3. Chì: Ù quân mình bốc hoặc người khác trả cửa.

4. Phá thiên: Bài chia không có Chắn nhưng vẫn Ù.

5. Thiên Ù: Người có cái tròn bài Ù luôn.

6. Địa Ù: Ù ngay khi chưa qua cửa Chì. Người chơi Ù khi bốc nọc đầu tiên, Ù khi chưa bốc nọc hoặc nếu người chơi Chíu Ù khi chưa đến lượt => Chờ Ù => Ù luôn khi chưa qua cửa Chì.

7. 2 Chíu: Chíu 2 lần trong 1 ván chơi.

8. Chíu Ù: Chíu tròn bài, Ù từ quân mà người khác đánh/trả cửa.

9. Ăn bòn: Lấy 2 quân trong Chắn sẵn có để ăn thêm Chắn mới. Nếu ăn bò 2 lần thì hô “2 bòn”.

10. Ù bòn: Bốc/ăn quân có thể ăn bòn và tròn bài Ù luôn.

11. Thiên khai: 4 quân bài giống nhau.

12. Thập thành: Ù khi có 10 Chắn.

13. Bạch định: Bài Ù không có quân nào đỏ.

14. Bạch thủ: Thiên Ù khi có 6 chắn, 4 cạ hoặc Ù khi có 5 Chắn, 4 Cạ và ăn/bốc được quân Ù thành 6 Chắn.

15. Bạch thủ chi: Tương tự như trên và quân Ù là Chi chi.

16. Tám đỏ: Bài Ù có 8 quân đỏ.

17. Lèo: Gồm đủ Cửu vạn, Bát sách, Chi chi trong bài.

18. Tôm: Đủ bộ Tam vạn, Tam sách, Thất văn trong bài.

19. Kính tứ chi: Có 4 quân Chi đỏ.

20. Đồng tử hái hoa: Ăn chắn bát văn, Chì bạch thủ nhị vạn (hình đồng tử và hoa).

21. Hoa rơi cửa Phật: Ăn Chắn ngũ vạn hoặc Chíu ngũ vạn (Hình ngồi thuyền và hoa đào).

22. Cá lội sân đình: Ăn chắn bát vạn, Chì bạch thủ bát vạn (Hình đình và cá).

23. Ngư ông bắt cá: Bài có Chi Chi, 2 ngũ thuyền, Chì bạch thủ bát vạn.

24. Cá nhảy đầu thuyền: Bài ăn có ngũ sách, Chì bạch thủ bát vạn.

25. Nhà lầu xe hơi hoa rơi cửa phật: Có sẵn chắn Ngũ vạn, tứ vạn, Chì bạch thủ nhị vạn khi được chia bài.

Xướng

Xướng là khi Ù mình cần đọc tên các Cước đang có. Hiện nay nếu chơi các phiên bản Chắn online đổi thưởng thì hệ thống sẽ tự Xuớng nên hầu như không có sai sót.

Khi xướng cũng theo quy tắc sau:

• Thông, Chì hô trước.
• Ù kiểu hô sau. Ví dụ địa chíu ù, Thiên ù…
• Ù “có” hô cuối. Ví dụ Ù có chíu, Ù có Bạch Định….

Lỗi hô không đúng thứ tự thường không bị phạt nhưng xướng Cước sai sẽ bị đền tiền.

Nếu xướng cước mình không có, xướng sai, thiếu… sẽ bị phạt theo luật.

(6) Những lỗi trong đánh bài chắn

Dù bạn chơi chắn online, offline với bất cứ biến thể nào thì chúng đều tuân thủ các quy tắc đánh bài chắn nghiêm ngặt.

Nếu người chơi nào vi phạm sẽ bị tính phạt rất nặng nên hãy đảm bảo mình đã nhớ và áp dụng chuẩn xác.

Dưới đây là các lỗi mà bạn sẽ gặp thường xuyên nhất:

Lỗi ràng buộc với cửa trên

1.Ăn treo tranh:

Ví dụ ăn được Chắn nhưng lại hạ Cạ.

2.Có chíu nhưng ăn thường

3. Ăn chọn cạ

4.Ăn cạ chờ

Ví dụ lấy một quân đang chờ ù ra để ăn thêm cạ. Tuy nhiên người chơi cần thận trọng vì có thể phạm lỗi treo tranh hoặc bỏ Ù.

5. “Có chắn cấu cạ”

Ví dụ lấy một quân Chắn đang có để ăn Cạ

Lỗi ràng buộc với quân không ăn

1. Bỏ Chắn ăn Chắn: Bỏ ăn Chắn trước để ăn Chắn sau.

2. Bỏ Chắn ăn Cạ: Không ăn Chắn trước để lấy quân đó ăn Cạ sau.

3. Bỏ Cạ ăn Cạ: Bỏ ăn Cạ trước và lấy quân đó ăn Cạ sau.

4. Bỏ Chắn đánh Chắn

Lỗi ràng buộc với quân đã đánh

1. Đánh Cạ ăn Cạ: Đánh Cạ đi thì không được ăn thêm Cạ.

2. Xé Cạ ăn Cạ: Đánh 1 quân trong cạ đi thì không được dùng quân còn lại để ăn cạ tiếp.

3. Đánh hết Chắn

4. Đánh 1 quân và ăn lại đúng quân đó.

Lỗi ràng buộc với quân đã ăn

1. Ăn Cạ và ăn Chắn cùng hàng.

2. Đánh Cạ khi đã ăn Cạ

3. Ăn Cạ nhưng lại đánh lá cùng hàng

4. Ăn 1 quân rồi đánh đúng quân đó.

(7) Cách tính điểm trong bài Chắn

Là một game đánh bài nên việc tính điểm trong chắn cũng rất chặt chẽ. Mỗi Cước sẽ tương ứng với một số Điểm và Dịch nhất định.

Nếu người chơi Ù và xướng đúng thì tính điểm dễ dàng từ Cước đó.

Từ số điểm sẽ tính ra tiền nhận được hoặc mất ở mỗi ván theo quy tắc:

• Xướng 1 cước thì Điểm Tổng = Điểm cước.
• Xướng nhiều cước thì Điểm Tổng = Điểm Cước lớn nhất + Tổng Dịch của các cước còn lại.
• Cước Xuông: Điểm (Đ) = 2, Dịch (D) = 0.
• Cước Thông: Đ = 3, D = 1.
• Cước Chì: Đ = 3, D = 1.
• Cước Phá Thiên: Đ = 12, D = 9.
• Cước Địa Ù: Đ = 3, D = 1.
• Cước Thiên Ù: Đ = 3, D = 1.
• Cước Chíu: Đ = 3, D = 1.
• Cước Chíu Ù: Đ = 4, D = 1.
• Cước Bòn: Đ = 3, D = 1.
• Cước Ù Bòn: Đ = 4, D = 1.
• Cước Tám đỏ: Đ = 8, D = 5.
• Cước Lèo: Đ = 5, D = 2.
• Cước Thập thành: Đ = 12, D = 9.
• Cước Thiên khai: Đ = 3, D = 1.
• Cước Tôm: Đ = 4, D = 1.
• Cước Bạch thủ: Đ = 4, D = 1.
• Cước Bạch thủ chi: Đ = 6, D = 3.
• Cước Bạch định: Đ = 7, D = 4.
• Cước Ngư ông bắt cá: Đ = 30, D = 0.
• Cước Cá lội sân đình: Đ = 20, D = 17.
• Cước Cá nhảy đầu thuyền: Đ = 20, D = 17.
• Cước Hoa rơi cửa Phật: Đ = 20, D = 17.
• Cước Đồng tử hái hoa: Đ = 20, D = 17.
• Cước Nhà lầu xe hơi hoa rơi cửa phật: Đ = 30, D = 0.

(8) Quy tắc ăn tiền/báo trong bài chắn

Quy tắc thưởng, phạt trong đánh chắn khá chặt nên người chơi có dù thắng nhưng không cẩn thận vẫn sẽ bị trừ tiền. Dưới đây là một số trường hợp cần lưu ý:

Nghỉ ăn tiền: Các bài Ù đều phải hạ để kiểm tra. Nếu người chơi Ù nhưng mắc lỗi ăn treo tranh, trái vỉ, bỏ ù, ăn treo tranh thì cũng không được ăn tiền.

Ù báo hay Ù láo: Chưa Ù nhưng đã hô Ù đều bị phạt hoặc Ù nhưng mắc lỗi. Mức phạt = 8 đỏ + 2 lèo. Đặc biệt quên không hô Ù bạch thủ sẽ đền tiền cả làng.

Báo: Nếu người chơi mắc lỗi ràng buộc với các quân bỏ ăn, quân đã ăn, đã đánh và bị một người khác phát hiện thì gọi là báo.

Có thể báo ngay khi chưa hạ ván và người bị báo không được Ù nữa mà ván cược sẽ tiếp tục.

Cuối ván thì người này sẽ phải đền tiền cho cả làng. Ở một số nơi thì người báo sẽ không mất tiền nhưng cuối ván thì tiền đền làng sẽ không được chia cho người báo này.

Xướng sai, xướng thiếu: Nếu xướng sai/thừa/không có thật thì người này sẽ đền tiền cho làng = ½ cước mình xướng sai. Nếu xướng thiếu thì không ăn tiền các Xướng bị bỏ sót đó.

Gà: Điểm gà thường là 5 điểm và các trường hợp được thưởng thêm chính là: ù bòn bạch thủ/bạch thủ chi, thập thành, kính tứ chi, bạch định, bạch định tôm, tám đỏ/tám đỏ lèo, bạch thủ chi, chì bạch thủ, đồng tử hái hoa, phá thiên.

Lời kết về Chắn

Đánh chắn không phải là trò chơi của những người trung tuổi mà hiện nay đã được giới trẻ quan tâm nhiều hơn.

Nếu đã nắm được một vài quy tắc cơ bản và luật chơi thì chắc chắn đây sẽ là game giải trí đổi thưởng vô cùng hấp dẫn.

Đặc biệt với cách đánh truyền thống và online đổi thưởng thì các bạn nên chọn những nhà cái uy tín đảm bảo nhận được tiền thắng vào an toàn cho bản thân.

Chúc các bạn may mắn.

FAQ Những câu hỏi thường gặp về chắn

Vì đánh chắn có sử dụng chữ Hán, nhiều lá bài, nhiều quy tắc nên người chơi cần phải tìm hiểu rõ luật để thắng và không bị phạt tiền.

Dưới đây chính là một số thắc mắc thường thấy nhất đối với các tân thủ mới biết đến trò chơi này.

Hãy tham khảo để tìm cho mình lời giải đáp chuẩn xác nhất.